DEPRESYON

Depresyon Nedir?

Dünya Sağlık Örgütü’nde “Dünya’da  dördüncü sıklıkta görülen ve en fazla rutin hayatı etkileyen sürecin sebebi olan psikiyatrik durum” olarak tanımlanan depresyon bir duygu durum bozukluğudur ve görülme sıklığı yaklaşık % 15’ dir. Depresyon; sürekli üzüntü, karamsarlık , mutsuzluk, herhangi bir şeyden zevk alamama gibi ilgi kaybının yaşandığı ruhsal çöküntü ile karakterize edilir. Depresyon kadınlarda erkeklerden yaklaşık 2 kat daha fazla görülmektedir.

Depresyonun Belirtileri

Depresyonun en sık karşılaşılan belirtileri şunlardır:

· Üzgün ve mutsuz hissetme

· Umutsuzluk içinde olma

· Depresif ruh hali

· İlgi duyulan ve zevk alınan aktivitelere karşı istek kaybı

· Uyku sorunları yaşama(uykuya dalamama, sık uyanma, sabahları kalkamama)

· İştahta artış ya da azalış

· Her şeyi ağırdan alarak yapmaya başlama

· Konsantrasyon eksikliği

· Başkalarına karşı sinirli olma ve hoşgörüsüz davranma

· Kendini değersiz hissetme

· Cinsel istekte azalma

· Enerji düşüklüğü

· İntihar gibi kendine zarar verme düşüncelerine sahip olma

· Rutin olarak yapılan işleri yerine getirmeme

Bireyin depresyonda olması için bu gibi belirtilerden en az beşini en az iki hafta boyunca yaşaması gerekir. Bu belirtilerin daha azının yaşanması veya daha kısa süre ile kendini göstermesi depresif ruh hali olarak tanımlanabilir. Depresif ruh hali ve depresyon farklı durumlardır. İnsanlar depresyon süresince depresif duygu durumlarında bulunabilir, ancak her depresif duygu durum hali depresyona işaret etmez.

Depresyonun Nedenleri

Ölüm, iş kaybı, doğum yapma gibi yaşamı değiştiren ve etkileyen olaylar depresyona neden olabilir. Bunun yanında araştırmalarda, ailesinde depresyon öyküsü olan kişilerin depresyona girme olasılığının daha yüksek olduğu bulunmuştur.

Kesin olarak nedeni bilinmese de depresyona yol açan faktörler detaylı olarak şu şekilde ifade edilebilir:

· Nörotransmitterlerin eksikliği (özellikle de mutluluk hormonları olarak bilinen serotonin ve dopamin) depresyona neden olabilir.

· Birinci derece bir akrabalarda depresyon öyküsünün bulunması , bu bozukluğa yakalanma olasılığını genel nüfusa göre yaklaşık üç kat arttırır.

· Sevilen birinin ölümü, travma, boşanma, sosyal destek eksikliği gibi zor deneyimler depresyonla kendini gösterebilir.

· Kronik olan ağrı ve diyabet gibi durumlar depresyona yol açabilir.

· Bazı ilaçlar yan etki olarak depresyona sebep olabilir.

· Günlük hayatta strese maruz kalmak, mobbing, zorbalık gibi durumlar da depresyona neden olabilmektedir.

Depresyon biyolojik, sosyal ve psikolojik faktörlerden etkilenebilir. Bireylerin yaşamlarına göre depresyonla  karşılaşma ihtimalleri değişmektedir. Kimi faktörler bu ihtimali azaltırken kimi faktörler ise ihtimali arttırmaktadır. Buna göre tıbbi hastalıklar, düşük sosyoekonomik gelir, yalnız yaşama, boşanma, işsizlik, ebeveyn, eş, çocuk kaybı, çocukluk travmaları, stresli çalışma ortamı, aile hayatı ve madde, alkol kullanımı gibi faktörler depresyon riskini arttıran faktörlerdir.  Sosyal destek ve sosyal çevre, başarılı bir meslek hayatı, sağlıklı aile ilişkileri, doğru romantik partner, yüksek sosyoekonomik gelir gibi faktörler depresyonla karşılaşma ihtimalini azaltan faktörlerdir.

Depresyon Türleri

Majör depresif bozukluk (klinik depresyon), süregiden depresyon bozukluğu(distimi), premenstrüel (adet öncesi) disfori bozukluğu, atipik depresyon, maddenin/ilacın yol açtığı depresyon, mevsimsel depresyon, doğum öncesi ve sonrası depresyon, DSM 5’de bulunan bazı depresyon türlerindendir.

Literatürde majör depresyon genellikle sadece depresyon olarak adlandırılır. DSM 5’e göre majör depresyon kriterleri; istek ve ilgi azalması, depresif duygu durum, uyku ve iştahta azalma veya artma, psikomotor yavaşlama, suçluluk, konsantrasyon güçlüğü, enerji azalması ve intihar eğilimidir.

Depresyonla Başa Çıkmanın Yolları

· Düzenli olarak egzersiz ve spor yapmak, hareket etmek

· Düzenli uykuya ve uyku kalitesine önem vermek

· Dengeli , düzenli ve sağlıklı beslenmek

· Sosyal çevrenizdeki insanlarla  vakit geçirmek

· Yeni hobi ve alışkanlıklar edinmek

Depresyon, kontrol edilemeyen bir durum gibi görünse de, doğru yaklaşımlar ve profesyonel yardımla üstesinden gelinmesi mümkündür. Eğer depresyon  ile başa çıkmakta zorlanıyorsanız bir ruh sağlığı uzmanından destek alabilirsiniz. 

Karşıyaka Bostanlı’ da bulunan Pilea Psikoloji Merkezi olarak sağlıklı bir yaşam için her zaman yanınızdayız, uzman psikologlarımızdan destek almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz!

Stajyer Psikolog  Sude Özbey