Ebeveyn olarak neden ihtiyaçlarıma odaklanamıyorum?
Geçmişten getirdiğimiz işlevsiz düşünceler buna engel olabilir. Örneğin;
* Çocukların ihtiyaçları her zaman önce gelir.
* Eğer çocuğum mutlu/sağlıklı/iyi/başarılı/ olura ben mutlu olurum.
* Önce kendimi düşünemem, bu doğru değil.
* Mükemmel ebeveyn olmak zorundayım.
* Bu çocuğu ben istedim.
* Başkasının yardımına ihtiyaç duymam acizliktir.
* Yardım istesem de eden olmaz.
* İhtiyaçlarımı dile getirmem güçsüzlüktür.
İhtiyaç: Yaşamımızı devam ettirebilmek için gerekli olan barınma, beslenme, sağlık ve eğitime dair gerekliliklerdir.
İstek: Elde edilmek istenen ancak yaşamın devam edebilmesi için gerekli olmayan lüks marka giyim, yeni çıkan teknolojik aletler, markalı yiyecekler gibi.
Çocukların ihtiyaçlarını karşılamak ebeveynlik görevidir ancak onların isteklerini karşılamak yaşam değerleriniz ve seçimlerinizle ilgilidir.
Çocuklar ihtiyaçları ve isteklerini sağlıklı ayırt edemezler. Ekstra bir çikolata için de, su içmek için de benzer tepkileri verebiliriler. Bu sebeple isteklerini o anda karşılamak uzun vadede istek/ihtiyaç ayırdı yapmalarını engelleyebilir. Çocukları yetiştirirken onlara vereceğimiz bu temel ayırt etme becerisi onlara yaşam boyu gerekli olacaktır. Tabi ki isteklerini uygun çerçevede ve yeterince karşılamak sağlıklı duygusal gelişim için gereklidir.
Neden kendi ebeveynlik ihtiyaçlarınızı karşılamanız iyidir?
İhtiyaçlarınızı karşılandığınızda kendinizi daha huzurlu ve güçlü hissedersiniz, bu sayede zor durumlarda, çocuğunuzun size daha fazla ihtiyaç duyduğu koşullarda daha sağlıklı bir iletişimi sürdürebilirsiniz.
İhtiyaçlarınızın önemli olduğuna inandığınızda suçluluk duygusundan özgürleşip, çocuğunuzun ihtiyaç ve isteklerini ayırt ederken daha sağlıklı kararlar verebilirsiniz. Bu durumlarda çocuğunuzun isteğine sağlıklı sınır koyup red ettiğiniz de bencil hissetmez ve ilişkinize yatırım yaparsınız.
Ebeveyn olarak çocuklara duygusal öz bakımları konusunda model oluyorsunuz. Kendi ihtiyaçlarınıza odaklanarak onlara ;
*kendi ihtiyaçlarını ifade etmeyi
*ihtiyaçlarımızın normal ve sağlıklı olduğunu
*ihtiyaçlarımızı sağlıklı nasıl gidereceğimizi modellemiş oluyoruz.
Ancak eğer ihtiyaçlarımızı ve duygusal öz bakımımızı reddediyor ve bastırıyorsak ne olur?
Çocuklarımıza bu konuda yanlış inançlar aşılamış oluruz örneğin;
*ihtiyaçlarım önemli değil.
*başkalarına ihtiyaç duyduğumda orada olmak zorunda değiller.
*bunları tek başıma çözmeliyim çünkü güçlü olmak budur.
*başkalarının ihtiyaçları benimkinden önce gelmelidir.
İhtiyaçlarımızı nasıl karşılayabiliriz?
1.Mükemmeli yakalamayı bırakarak : Amacımız ihtiyaçlarımızın tümünü aynı anda ve kusursuzca gidermek değil. Adım adım deneyerek ve belki de yanılarak ifade etmeyi ve karşılamayı öğrenmektir.
2.İhtiyaçlarımızı tanımlamayı, anlamayı ve kabul etmeyi deneyerek : Temelde 7 (özerklik, kutlama, bütünlük, oyun, karşılıklı bağlılık, fiziksel korunma ve manevi birlik) farklı başlık altında ihtiyaçlarımız bulunmaktadır (Rosenberg’in Şiddetsiz İletişim yaklaşımı temel alınmıştır)
3.Bize yardım edebilecek kişilerin listesini çıkararak: Şunu unutmayın, hem yardım talep edip hem de güçlü olabilirsiniz. Çünkü çevreniz siz ifade etmediğiniz sürece sizin gerçek ihtiyaçlarınızın farkında olmayabilir. Bazı liste örnekleri şunlar olabilir ; ev işlerine yardım edebilecekler, çocuk bakımına destek verebilecekler, beni dinleyebilecekler, birlikte eğlenebileceklerim gibi.
4.Güne başlarken yapılacaklar listesine kendinizle ilgili başlıklar ekleyebilirsiniz.
5.Gün içinde tamamladıklarınızı yazarak aslında ne kadar çok şey yaptığınızı fark edebilirsiniz.
6.Sizi sakinleştirebilecek yollar deneyebilirsiniz.
7.Kişisel sınırlarınızı korumak ihtiyaçlarınızı gidermenin önemli bir yoludur.
8.Sağlıklı bir yaşam için çeşitli yollar denemeye başlayabilirsiniz.
9.Zaman yönetimi ile zorlanıyorsanız bu konuda kendinizi geliştirebilirsiniz.
Bize iyi gelebilecek sağlıklı mesajlar (Bunları lütfen yüksek sesle okuyun )
*ihtiyaçlarımızın olmasında sorun yok. İhtiyaçlarım önemli ve onları karşılamalıyım. Onların karşılanmasını hak ediyorum. Bencil değilim, kendi ihtiyaçlarımı fark edip karşılayabilecek güçteyim.
*her ihtiyacımın kusursuz karşılanması gerekmez. Bunu öğreniyorum ve deniyorum.
*diğer erişkinlerden bu konuda yardım talep etmekte bir sorun yok.
*çocuklar ebeveyni iyi olduğunda daha iyi hissederler.
*mükemmel olmak bir mittir.
Psikolog Selin MERT YANAR